ظهور صغرا و بايسته‏ها
سردبير

يكم. امامت، خورشيد حيات بخشي است(1) كه شيعه با اعتقاد به آن گره خورده و راه خويش را در تاريخ آغاز كرده و از اسلام خلفا و كج راهه‏ها و بي راهه‏ها جدا نموده است. تولد، حيات، بالندگي و بقاي شيعه در گرو اين حقيقت بزرگ قرآني(2) و يادگار سترگ پيامبر (ص) است. رسول بزرگ اسلام آن‏قدر كه بر اين امر عظيم سفارش مي‏فرمود، به هيچ يك از امور ديگر سفارش نمي‏فرمود(3) و آن‏قدر كه براي اين مهم از نخستين روزهاي دعوت علني تا آخرين لحظات عمر مبارك خويش، در بستر بيماري گام بر مي‏داشت و اقدام مي‏كرد، براي هيچ كار ديگري اهتمام نمي‏ورزيد و زمينه سازي نمي‏كرد. امامت، قلب تپنده شيعه و چراغ راه تشيع در گردبادهاي حوادث و ايام است. امامت، رمز وحدت و ركن اساسي دين و سرمايه عظيم تشيع است. امامت چراغ هدايت، كشتي نجات و امانت خدا بر روي زمين است. مي‏توان آن را پذيرفت و به عزّت و فوز و فلاح رسيد و مي‏توان از آن چشم پوشيد و در ذلّت، ضلالت و تحيّر فردي و اجتماعي روزگار گذراند.(4) دوم. در ميان امامان شيعه، امام دوازدهم از ويژگي‏ها و امتيازهاي خاصي برخوردار است. او تنها كسي است كه تمامي جهان را از عدل و داد سرشار خواهد ساخت؛ همان گونه كه از ظلم و بيداد پر شده است. او كسي است كه پيامبر(ص) و همه امامان، از ساليان دور، آمدن او را بشارت مي‏دادند و با ياد او و دولت او، خود و شيعيان را آرامش مي‏بخشيدند. او كسي است كه بيني تمامي گردنكشان را به خاك خواهد ماليد و اسلام را فرا گير خواهد ساخت و بر جاي جاي اين عالم گلبانگ ((لا اله الا اللَّه، تمّد رسول اللّه)) را طنين انداز خواهد ساخت و بر اين كره خاكي حكومت واحد جهاني اسلام را بنيان خواهد نهاد. سوم. امامت خاستگاه انقلاب اسلامي ايران است. رابطه امامت با انقلاب، رابطه ((والد)) و ((ما ولد))(5) و رابطه ريشه با برگ است. ريشه برگ را مي‏زايد و برگ ريشه را نيرو مي‏بخشد. انقلاب ايران هم‏چنان كه بر خاسته از اعتقاد به امامت است، امروز زمينه ساز قيام و حكومت امام مهدي (عج) است. نقش رهبري پيامبر گونه امام راحل (ره) و نقش عنصر معنويّت و فقاهت و نيابت از سوي امام زمان(عج) و در نتيجه ولايت پذيريِ مردم در پيروزي انقلاب، بر كسي پوشيده نيست. در حقيقت، راز رهايي ايران از يوغ بيگانه و كارآمدي و بقاي نظام، باز شدن گره‏هاي كور در لحظات سرنوشت ساز در تمامي سال‏هاي پس از انقلاب، از جنگ و صلح گرفته تا بسياري از تهاجمات و اغتشاشات و براندازي‏ها، در گرو حمايت از مقام منيع ولايت است. به ياد دارم در يكي از سفرهاي حج، در گفت‏وگويي كه با يكي از متفكران مصري در مسجد النبي(ص) داشتم، وي با اشاره به همين نكته، مي‏گفت: رمز اساسي پيروزي شما رهبري امام خميني (ره) است و اگر ما هم از چنين رهبري برخوردار بوديم، در مصر انقلاب مي‏كرديم. و من افزودم: آري، اگر مردم ما و اعتقادات ما را هم مي‏داشتيد! چهارم. با وليّ بودن آثاري دارد و پشت كردن به او غرامتي. كسي كه با امام نور نباشد، گرفتار امام نار مي‏شود و اين، سنّتي است الاهي. به شهادت قرآن، كساني كه از موسي(ع) بريدند و پس از رؤيت آن همه معجزه و رهايي از چنگال فرعون و حاكميت بر سرنوشت خود؛ ((و جعلكم ملوكاً))، در برابر تنها خواسته او بهانه آوردند و عذر تراشيدند و در حقيقت از پذيرش ولايت او سر باز زدند و با نيشخند و تمسخر گفتند: ((فاذهب أنت وربّك فقاتلا انّا هشنا قاعدون))، به محروميت؛ ((ترمة علشم)) و حيرت و سرگرداني؛ ((يتشون ص الأرض)) گرفتار شدند و اين سنّت خداست. امام حسين(ع) هم در صحراي تفتيده كربلا همين سنّت الاهي را فرياد مي‏كرد و هشدار داد كه اگر به امام نور پشت كنيد، اسير امام نار مي‏شويد و بر شما كساني حاكم خواهند شد (حجاج‏ها) كه پست و زبونتان خواهند ساخت. فاطمه (س) هم مي‏فرمود: با علي (ع) بودن همه چيز است و بي علي (ع) بودن هيچ؛ يعني پذيرش حاكميت معاويه، يزيد، خلفاي عباسي، صدام و... . پنجم. هر متاعي به مقدار اهميّتش در معرض خطر و هجمه بيشتري است. امروز ولايت تنها سدّ استواري است كه فرا روي تمامي قدرت‏ها ايستاده است. از اين‏رو شياطين همه توان خود را، در داخل و خارج، به مقابله و رويارويي با آن فرا خوانده‏اند و از هيچ كاري و به راستي از هيچ كاري دريغ ندارند؛ از شايعات بي‏اساس گرفته تا ايجاد شبهات و تفكيك ولايت فقهي و علمي، تا انكار تولّد امام مهدي(عج)، تا راه اندازي بوق‏هاي مزدور (راديو بهاييت)، تا تصويب بودجه‏هاي بيست ميليون دلاري و... . اين نوع هجوم‏هاي خشن، به عمد يا به غير عمد، در رسانه‏هاي داخل و خارج، آدمي را به اين فكر مي‏اندازد كه طرحي هماهنگ و منسجم در دست اجرا است؛ به گونه‏اي كه هر يك ديگري را كامل مي‏كند. البته اين هجمه، تاريخي كهن در اسلام و ايران دارد. قدرت امامت تا آنجا است كه به اعتراف دشمن، شيعه با كربلا و ياد حسين (ع) انقلاب مي‏كند و با انتظار و نام امام مهدي(عج) آن را حفظ مي‏كند (نگاه سرخ و نگاه سبز).(6) ايجاد برخي از فرقه‏هاي انحرافي چون بهائيّت، سوغات استعمارگر پير در خاموش كردن همين آتشفشان مهدويّت است. ششم. در برابر هجوم‏هاي خشن و وحشيانه‏اي كه در قالب‏هاي نو و كهنه عرضه مي‏شود، بايد به ابزار روز مسلح شد كه چشم در برابر چشم و گوش در برابر گوش.(7) با توجه به اهميّت مقوله مهدويّت و نقش آن در اعتقاد مردم و حفظ و رشد و بالندگي نظام، بايد به بسط فرهنگ مهدويت با استفاده از همه فرصت‏ها و ظرفيّت‏هاي جامعه، با بهره‏وري از راه كارهاي مناسب و ارائه عرصه‏هاي جديد پژوهش، پرداخت همان گونه كه بايد به جلوگيري از سوء استفاده‏ها و آسيب شناسي آن نيز پرداخت تا از نفوذ افكار مسموم پيش‏گيري كرد. اين رسالت رسالتي همگاني است و در انحصار هيچ گروه و سازمان خاصي نيست و اگر گروهي عهده دار آن مي‏شود تا اين امر خطير را سامان بخشد، تكليف را از دوش ديگران بر نمي‏دارد، بلكه وظيفه همكاري را هم بر تكليف پيشين آنان مي‏افزايد. بايد اين گوهر گران‏بها و اين آتشفشان مهدويّت هر دم افروخته‏تر گردد و اين ميسور نيست، مگر با يك بسيج همگاني و مديريّتي متمركز و تربيت نيروهاي متخصص و مبلغ. بايد مربّياني كارآ، روزآمد و وارسته از حوزويان و دانشگاهيان تربيت كرد و در عرصه آموزش، پژوهش، هنر و ادبيّات، كاري جدي كرد و طرحي نو درانداخت. ناگفته نماند كه كارهاي بزرگ به همان اندازه كه مهم و سترگند؛ از حساسيّت و شكنندگي خاصي هم برخوردارند. كارهايي از اين نوع، سرعت و دقت را با هم مي‏طلبد. هفتم. چنان كه غيبت امام زمان (عج) صغرا و كبرا دارد، ظهور آن حضرت هم مي‏تواند صغرا و كبرا داشته باشد و انقلاب اسلامي ايران را مي‏توان نماد ظهور صغرا و زمينه ساز ظهور خود آن امام همام دانست. پيش از انقلاب اسلامي ايران پذيرش يك حكومت ديني و فراگير به رهبري امام عصر (عج) براي بسياري بعيد مي‏نمود؛ اما امروز اين مهم هيچ دور از واقع نيست. از اين رو مي‏توان انقلاب اسلامي ايران را مظهر ظهور صغرا و بستري براي تحقّق و اتّصال به قيام كبراي آن حضرت دانست؛ ان شاء الله. اين عصر همان گونه كه بشارت‏هايي دارد، تكاليف و وظايفي را هم با خود در پي دارد؛ وظايفي بيش‏تر و سنگين‏تر از آن چه در گذشته بود. با حاكميّت دين در ايران و تشكيل حكومت ديني، عرصه‏هاي جديدي رخ مي‏نمايد كه كاري بس جدي را مي‏طلبد. هشتم. چنانچه به اشاره گذشت كارهاي بزرگ، بسيجي همگاني با مديريتي واحد، جامع و فراجناحي مي‏طلبد. بدون يك مركزيت و مديريت توانمند، با بازوهاي مشورتي و كارآمد از دلسوزان و مديران ارشد نظام، گسترش فرهنگ مهدويّت در داخل و خارج ممكن نيست. اين مديريت، بايد با استفاده از تمامي امكانات و ابزارهاي موجود و با اتخاذ راه كارهاي مناسب، به گسترش فرهنگ مهدويت و تربيت نيرو و پاسخ گويي به نيازها و سؤال‏ها و شبهه‏ها و حمايت از گروه‏هاي فعال اين عرصه بپردازد. اين مركز با اهداف و برنامه ريزي دقيق و روشن كردن راه كارها و اولويت‏ها و طرح عرصه‏هاي جديد پژوهشي، مي‏تواند گام‏هاي بلند و مؤثري در اين زمينه بردارد. آنچه در ذيل مي‏آيد طرحي است پيشنهادي و گامي است در مسير، تا چه قبول افتد و چه در نظر آيد. اهداف‏ 1. گسترش و تعميق فرهنگ مهدويّت در داخل و خارج؛ 2. بسيج افراد و نهادهاي جامعه و استفاده از تمامي ظرفيت‏ها، امكانات، ابزارهاي موجود (سخنراني، مداحي، كتاب، مطبوعات، ادبيات و هنر و ...)در جهت تبيين و تعميق هر چه بيش‏تر فرهنگ مهدويّت؛ 3. پاسخ به نيازهاي فكري و اعتقادي گروه‏هاي مختلف جامعه، به ويژه نسل جوان و دانشگاهيان؛ 4. پاسخ‏گويي به شبهات و مقابله با افكار و تبليغات انحرافي و خرافي درباره مهدويّت؛ 5. تربيت متخصصان و مبلغان ورزيده؛ 6. شناسايي، ساماندهي و اطلاع‏رساني نهادها و افرادي كه در مقوله مهدويّت تلاش مي‏كنند. امكانات‏ مساجد، مهديّه‏ها و تكايا و جلسات محلي، صدا و سيما، مطبوعات، كتاب‏هاي درسي، حوزه‏ها، آموزش و پرورش، دانشگاه‏ها، اينترنت، همايش‏ها، زمينه‏ها و كمك‏هاي مردمي، سخنرانان، مدّاحان و... . راهكارها(8) 1. ايجاد مركزي فرهنگي (آموزشي، پژوهشي، تبليغي) با مديريتي واحد و شورايي متشكل از نماينده رهبري، نخبگان و فرهيختگان، برخي از مديران نظام كه به گونه‏اي با اين امر مرتبطند (حوزه علميه، سازمان تبليغات، سازمان فرهنگ و ارتباطات، آموزش و پرورش، وزارت ارشاد، صدا و سيما، نهاد رهبري در دانشگاه‏ها، امور مساجد، عقيدتي سپاه و ارتش و ...)؛ 2. ايجاد دانشكده‏هاي مستقل يا گرايش‏هاي تخصّصي در برخي رشته‏هاي مناسب دانشگاهي و تأسيس مراكز آموزشي تخصّصي در حوزه‏هاي خواهران و برادران؛ 3. جذب و تربيت مربيان مهدويت از ميان طلاب، دانشجويان و معلمان در دوره‏هاي آموزشي ويژه يا بلند مدت، جهت اداره جلسات محلي و سخنراني در سطح دبيرستان‏ها، مساجد، مهديّه‏ها و مراكز مورد نياز؛ 4. فعال كردن صدا و سيما در رابطه با فرهنگ مهدويت و تهيه برنامه‏هاي آموزشي - علمي (به صورت مستمر و منظم با استفاده از اساتيد مجرب) و هنري (فيلم، نمايش‏نامه و ...) جهت پخش در سطح داخل و خارج؛ 5. اولويت بخشيدن به كارهاي فرهنگي ويژه‏حضرت در تمامي مراكز و معاونت‏هاي فرهنگي و اماكني كه متعلق به آن حضرت است؛ به ويژه مسجد مقدس جمكران؛ 6. تشويق و حمايت از كارهاي ادبي و هنري ويژه حضرت. (داستان، شعر، فيلم‏داستاني و مستند، نمايش نامه، طرّاحي، نقّاشي، سرود و...) 7. راه اندازي يك شبكه اينترنتي فعّال و ارتباط با مؤسّسات علمي - پژوهشيِ‏ويژه حضرت در داخل و خارج؛ 8. برپايي همايش‏ها و نشست‏هاي علمي در سطح داخلي و خارجي؛ 9. حمايت از تشكّل‏هاي مردمي، كه در جهت گسترش فرهنگ مهدويّت تلاش مي‏كنند؛ 10. ترويج و احياي دعاي ندبه در مساجد و مهديّه‏ها به شكل مناسب؛ 11. بررسي كارشناسانه كتاب‏هاي درسي، دانشگاهي و حوزوي و اصلاح آنها درزمينه فرهنگ مهدويّت؛ 12. برقراري جلسات هفتگي يا ماهيانه در سطح شهرها و محلّه‏ها به وسيله‏مربّيان و مبلّغانِ ويژه آن حضرت؛ 13. تهيه مجلات و كتاب‏هاي ويژه حضرت براي سطوح مختلف، بخصوص‏نسل جوان. 14. ترجمه كتاب‏ها و مقالات مناسب در فرهنگ مهدويت از فارسي به زبان‏هاي‏زنده دنيا و بالعكس؛ 15. برگزاري همايش برترين‏هاي مهدويّت (كتاب، مجله، مقاله، فيلم، نمايش‏نامه، طراحي، نقاشي، خطاطي، سرود و ...)؛ 16.ايجاد كتاب‏خانه‏هاي مستقل فرهنگ مهدويّت يا اختصاص بخشي از كتاب‏خانه‏ها به كتاب‏هاي ويژه آن حضرت؛ 17. ايجاد مركزي جهت پاسخ‏گويي به سؤالات و شبهات مهدويّت (مكتوب و شفاهي)؛ 18. غني سازي و جهت‏دهي اشعار و مداحي‏ها در مورد آن حضرت؛ 19. به اقتراح گذاشتن برخي مباحث مهم و اساسي در مقوله مهدويت، در سطح‏داخلي و خارجي و اعطاي جوايز ويژه؛ 20. برگزاري مسابقات كتاب‏خواني در سطوح مختلف جامعه؛ 21. ايجاد كانون‏هايي با نام پيشنهادي ((انتظار)) در حوزه‏ها، دانشگاه‏ها، مدارس،مساجد و مراكز عقيدتي؛ عرصه‏هاي پژوهش‏ الف. كلامي، اعتقادي‏ 1. ولايت (مفهوم، مبنا، اقسام و...) و امامت (اهميّت، دلايل عقلي و نقلي، مباني، ويژگي‏ها، شؤون، راه انتخاب، شبهات و ...) به عنوان يكي از مهم‏ترين مباني اعتقادي در مقوله مهدويّت؛ 2. اثبات تولّد و وجود حضرت (بررسي ادله نقلي و عقلي)؛ 3. اصالت مهدويّت (اديان و مهدويّت)؛ 4. مهدويّت از نگاه آيات و روايات؛ 5. بررسي تفاوت ديدگاه اهل تشيّع و تسنن در مقوله مهدويّت (مهدي نوعي يا شخصي) و اثبات ديدگاه تشيّع؛ 6. ويژگي‏ها و امتيازهاي امام مهدي(عج) نسبت به ساير معصومين(ع)؛ 7. علت و حكمت غيبت امام مهدي(عج) و بررسي سنت غيبت در ميان‏ديگر انبياي الهي؛ 8. آثار و فوايد وجودي حضرت در عصر غيبت (بررسي ديدگاه‏هاي فلسفي، عرفاني و روايي و فعاليّت‏ها و نوع روابط و بركات و عنايات حضرت)؛ 9. امكان رؤيت حضرت (آيا بر درخواست رؤيت حضرت مستندي هست؟)؛ 10. وظايف و مسؤوليت‏هاي شيعه در عصر غيبت؛ 11. انتظار (مفهوم، ريشه‏ها، آثار، آداب)؛ 12. طول عمر حضرت؛ 13. زمينه‏ها، علايم و شرايط ظهور؛ 14. حوادث و رخدادهاي هنگام ظهور حضرت؛ 15. رجعت و مدّت حيات و حكومت حضرت؛ 16. دين در عصر ظهور؛ 17. جهان در عصر ظهور؛ 18. آينده جهان و فرجام انسان؛ 19. آداب توسّل، زيارت و ارتباط معنوي با حضرت؛ 20. مهدويّت و مسائل كلامي نوظهور (قرائت‏هاي مختلف از دين، سكولاريسم،پلوراليسم، انتظار از دين، مدرنيته و...). ب. تاريخي (تحليلي - نقلي) 1. شخصيّت حضرت (ولادت، امامت، غيبت صغرا، غيبت كبرا)؛ 2. بررسي شرايط تاريخي و وضعيت سياسي - اجتماعي و فكري عصر غيبت در آستانه غيبت صغرا؛ 3. تمهيدات ائمه، به ويژه عسكريين 8 براي ورود شيعه به اين عصر؛ 4. آغاز غيبت و چگونگي آن؛ 5. نوّاب اربعه، وظايف و نقش آنان در عصر غيبت صغرا؛ 6. بررسي سازمان وكالت در عصر غيبت صغرا (پيدايش، فرآيند تكاملي، نقش، وظايف، صفات و ويژگي‏ها، روش مبارزاتي، مناطق تحت نفوذ، وكلاي دروغين و خائن)؛ 7. وضعيّت فكري و سياسي - اجتماعي شيعه در عصر غيبت صغرا؛ 8. بررسي وضعيّت جهان اسلام و شيعه (دولت‏ها، نهضت‏ها، حركت‏هاي علمي و مبارزات علما، دوران‏هاي مرجعيت و...) در عصر غيبت كبرا؛ 9. قيام‏هايي كه با استفاده از نام ايشان در طول تاريخ عليه ظلم و استبداد صورت گرفته است؛ 10. مدّعيان مهدويّت و نيابت؛ 11. ابعاد و شيوه‏هاي مبارزاتي دشمنان در رابطه با مقوله مهدويت در طول تاريخ؛ 12. بررسي اقوام منتظِر (قبل و بعد از ظهور منتظَر) از منظر تاريخ و قرآن به همراه درس‏ها و عبرت‏ها (يهود در انتظار موسي(ع) و پيامبر اسلام(ص))؛ 13. بررسي مهدويت از نگاه فلسفه تاريخ؛ 14. بررسي اماكن و مقام‏هاي زيارتي منتسب به حضرت (در ايران و ديگر جاها)؛ 15. كرامات حضرت مهدي(عج). ج. روان‏شناختي، تربيتي و اخلاقي‏ 1. بررسي آثار روان‏شناختي، تربيتي و اخلاقي اعتقاد به امام زنده (با آن اوصاف و شؤون مخصوص) كه بر رفتار انسان‏ها و جوامع نظارت دارد و نجوا و ارتباط قلبي، توسّل و استغاثه به آن حضرت همواره و در همه جا ممكن است؛ 2. مباني تربيتي و اخلاقي در حكومت مهدوي؛ 3. نقش انتظار در روان، تربيت و اخلاق انسان منتظر؛ 4. بررسي نقش و وظايف نهادهاي تربيتي (خانواده، مدرسه، دانشگاه و...) درباره حضرت؛ 5. سيماي منتظران و ترسيم الگوي انسان منتظر؛ 6. ويژگي‏ها و صفات ياران امام مهدي(عج) و راه رسيدن به آنها؛ 7. آسيب شناسيِ روان شناختي، تربيتي و اخلاقي مهدويّت، به ويژه بر اساس ديدگاه‏هاي نادرست؛ 8. آسيب‏شناسي تربيت ديني در عصر غيبت؛ 9. بررسي روش‏هاي مناسبِ ايجاد انس و علاقه در كودكان، نوجوانان و جوانان نسبت به حضرت. د: سياسي و اجتماعي‏ الف) عصر غيبت‏ 1. سيره حضرت در عصر غيبت؛ 2. مسئوليت‏هاي امام، شيعيان و مسلمين جهان در تحقق حكومت عدل جهاني امام مهدي (عج)؛ 3. نقش حضرت در حراست از شيعيان (نامه به شيخ مفيد، شيعيان بحرين، انقلاب اسلامي ايران)؛ 4. حكومت حضرت احتياج به چه زمينه‏ها و ياران و تشكيلات و مراحلي دارد كه بايد در عصر غيبت فراهم شود؟ اين نيازها چگونه و به وسيله چه كساني‏بايد فراهم شود؟؛ 5. وضعيّت شيعه در عصر غيبت (ولايت فقيه)؛ 6. ولايت فقيه زمينه ساز حكومت جهاني مهدوي؛ 7. بررسي نقش و وظايف نهادهاي اجتماعي و حكومتي پيرامون مقوله مهدويّت؛ 8. نقش انتظار در انديشه سياسي شيعي پس از غيبت و به حركت وا داشتن و رهايي ملت‏هاي مسلمان از يوغ سلطه‏گران؛ 9. ابعاد و شيوه‏هاي مبارزاتي دشمنان در رابطه با مقوله مهدويت در عصر معاصر؛(9) 10. حكم قيام و انقلاب پيش از ظهور حضرت؛ 11. روش‏هاي مبارزاتي شيعيان در جوامع تحت سلطه و جهان در عصر غيبت؛ 12. رسالت انقلاب اسلامي ايران در فراهم ساختن زمينه‏هاي ظهور و حكومت جهاني مهدوي؛ 13. نقش ايرانيان، مصري‏ها، لبناني‏ها و عراقي‏ها در ظهور حضرت (از منظر روايات)؛ 14. نقش جوانان و بانوان در ظهور حضرت (از منظر روايات)؛ 15. ترسيم حقيقت جامعه منتظِر و مؤلفه‏هاي آن و تبيين شرايط رشد و گسترش آن؛ 16. نوع رابطه تشكيلاتي در عصر غيبت؛ 17. موانع قيام حضرت در عصر غيبت؛ 18. شناسايي زمينه‏هاي ظهور حضرت در جهان معاصر؛ 19. بررسي ويژگي‏هاي حكومت مهدوي و صفات كارگزاران او جهت الگو دهي به كارگزاران حكومت‏هاي ديني در عصر غيبت؛(10) 20. حكومت حضرت الگوي حكومت‏هاي ديني در عصر غيبت؛ 21. ارتباط عاشورا و انتظار، حسين(ع) و مهدي(عج)؛ 22. دشواري‏هاي حفظ دين (از منظر روايات) و آسيب‏شناسي آن در عصر غيبت؛ 23. روش‏هاي تبليغ فرهنگ مهدويّت در جامعه و جهان معاصر؛ 24. معرفي، نقد و بررسي عملكرد گروه‏ها و اشخاص فعال در رابطه با حضرت‏مهدي (عج) (انجمن حجتيه و...). ب) عصر ظهور 1. حكومت جهاني حضرت (ضرورت، امكان، شكل، ساختار، مباني، ويژگي‏ها و...)؛ 2. ترسيمي روشن از حكومت جهاني حضرت؛ 3. نقش دين و قوانين الهي در حكومت جهاني مهدوي؛ 4. علل و عوامل پيروزي حضرت و فروپاشي قدرت‏هاي استكباري در هنگام قيام امام مهدي (عج)؛ 5. جايگاه حكومت حضرت در دهكده جهاني، نظام نوين و دنياي ارتباطات؛ 6. توسعه و مشاركت سياسي، تمركز قوا، قدرت، جامعه مدني، خشونت و مدارا و ... در نظام سياسي مهدوي؛ 7. شاخصه‏ها و صفات مديران و كارگزاران در حكومت حضرت؛ 8. تفاوت مدينه فاضله اسلامي با ديگر مدينه‏هاي فاضله؛ 9. نوع رابطه تشكيلاتي و ولايي در عصر ظهور؛ 10. مسيح(ع) و مهدي (عج)؛ 11. مهدي (عج) و يهود؛ 12. بررسي علل و عوامل مخالفت و روي گرداني برخي از منتظران حضرت از آن حضرت در هنگام ظهور؛ 13. سيره حضرت در عصر ظهور (تربيتي، فكري، اخلاقي، اجتماعي، سياسي، اقتصادي، مديريتي، حقوقي، قضايي و جزايي). ه) اقتصادي‏ 1. مؤلفه‏هاي نظام اقتصادي در عصر ظهور؛ 2. نظام اقتصادي حكومت امام زمان(عج) الگوي حكومت ديني در عصر غيبت؛ 3. توزيع ثروت و فقر زدايي در عصر ظهور، الگوي حكومت ديني در عصر غيبت؛(11) 4. رشد تكنولوژي، صنعت و فن‏آوري در عصر ظهور؛ 5. الگوي مصرف در عصر ظهور؛ 6. توسعه اقتصادي در عصر ظهور؛ 7. منابع مالي حكومت مهدوي. و) ادبي و هنري‏ 1. تعريف، نقش، جايگاه، ويژگي‏ها و رسالت هنر و هنرمند در عصر انتظار و ظهور؛ 2. تدوين زندگي‏نامه منتظران واقعي و حكايات انتظار و تشرّفات حقيقي درعصر غيبت؛ 3. تدوين فيلم نامه‏ها و نمايشنامه‏ها در مقوله مهدويّت (حقيقت و آثار انتظار، زندگي ايده آل، نقش حضرت در حفظ شيعيان ((داستان انار و حفظ شيعيان بحرين))، برخي تشرفات حقيقي، انتظار يهود براي پيامبر اسلام و كفر آنان وتطبيق آن بر برخي از مدعيان انتظار امام مهدي(ع)، و...)؛ 4. سرودن اشعاري حكمت‏آميز درباره حضرت و انتظار راستين؛ 5. نقاشي و طراحي در مقوله مهدويّت (انتظار، قيام، انقلاب اسلامي ايران زمينه‏ساز انقلاب جهاني حضرت، پيوند بعثت، غدير و كربلا با انتظار، و...)؛ 6. بررسي عناصر داستاني با محوريّت انتظار، نقد و بررسي داستان‏هايي كه درباره آن حضرت نوشته شده است؛ 7. تهيه داستان‏ها و اشعار مناسب (بر اساس معيارهاي داستان نويسي، روان‏شناختي و تربيتي) در مقوله مهدويّت، براي گروه سنّي كودك، نوجوان و جوان؛ 8. روش‏هاي گسترش، تبليغ و تبيين فرهنگ مهدويت با بهره‏گيري از ادبيات و هنر؛ 9. امام مهدي(ع) در آثار شاعران و اديبان شيعي و سني؛ 10. منجي در ادبيات و هنر جهاني. ز) سؤالات و شبهات‏ 1. ريشه يابي، طبقه‏بندي و پاسخ‏گويي به سؤالات و شبهات قديم و جديد درمقوله مهدويّت. (آيا روايات تولد امام زمان (عج) سند ندارد؟ آيا كودك پنج‏ساله مي‏تواند امام باشد؟ آيا امام، همسر و فرزند دارد؟ آيا مهدي نوعي است‏يا شخصي؟ نقش امام غائب چيست؟ آيا بهتر نبود حضرت در زماني مناسب‏به دنيا مي‏آمد؟ چرا زمان ظهور مشخص نشده است؟ آيا داستان جزيره خضرا صحت دارد؟ و ...) ح) فرقه‏هاي انحرافي (معرفي، نقد و بررسي آنها) شيخيّه، بابيّه، بهائيّه و... . ط) احاديث، ادعيه و زيارات‏ 1. بررسي احاديث مهدويّت (سندي و دلالي)؛ 2. بررسي، شرح و تفسير دعاها و زيارات ائمه(ع) در مورد آن حضرت؛ 3. گردآوري، شرح و تفسير آثار امام مهدي (عج). (زيارت، ادعيه، توقيعات و سخنان). ي) منابع‏ 1. تصحيح و گردآوري مناسب منابع روايي؛ 2. تبويب و تدوين جديدي از روايات مربوط به حضرت، بر اساس يك سير منطقي يا نيازهاي روز؛ 3. تدوين و تحليل موضوعي روايات. ك) منجي‏شناسي تطبيقي‏ 1. اسلام و يهوديت؛ 2. اسلام و مسيحيت؛ 3. اسلام و ديگر اديان (هندي، بودايي و...)؛ 4. اسلام و مكاتب؛ 5. شيعه و اهل سنت؛ 6. شيعه اثني عشري با ديگر فرقه‏هاي شيعي غير اثني عشري (كيسانيه، زيديه، اسماعيليه، غلاة). ل) كتاب‏شناسي‏ 1. فهرست نويسي كتاب‏هاي مهدويّت (همه كتاب‏ها به همه زبان‏ها)؛ 2. كتاب‏شناسي تفصيلي مهدويّت؛ 3. كتاب‏شناسي موضوعي مهدويّت. ----------------------------- پي‏نوشت‏ها: 1) الامام كالشمس)) (امام رضا (ع))؛ كافي، ج 1، ص 200؛ تحف‏العقول، ص‏438. 2) مائده، 3. 3) ولم يناد بشي‏ء ما نودي بالولاية)) (امام باقر(ع))؛ وسايل‏الشيعة، ج‏1، ص‏10، ح‏10. 4) مائده، 25؛ خطبه امام حسين (ع) در روز عاشورا و بخشي از خطبه حضرت زهرا (س) در مسجد مدينه. 5) و والدٍ وما ولد)) بلد، 3. 6) ر.ك: گفت و گو با دكتر حسن بلخاري، مجله موعود، شماره‏هاي 25 و 26. 7) انّ النّفس بالنّفس و العين بالعين و الأنف بالأنف و الاُذن بالاُذن...؛ مائده، 45. 8) راه‏كارها و اولويت‏ها، برخاسته از بررسي فرصت‏ها و تهديدهاي موجود در جامعه و جهان و اتّخاذ راهبردهاي مناسب است. 9) اين موضوع به جهت اهميت و صبغه تاريخي در موضوعات تاريخي نيز آورده شد. 10) قسمت اول اين موضوع، در موضوعات عصر ظهور نيز آمده است. آن چه كه اينجا بر آن تاكيد مي‏شود، الگو بودن آن براي حكومت‏هاي ديني در عصر غيبت است. 11) گرچه اين موضوع يكي از زير مجموعه‏هاي موضوع شماره 1 است. اما به جهت اهميت الگو بودن آن براي عصر غيبت، به صورت مستقل نيز آورده شد.

 برگرفته از : مجله انتظار شماره 2